Westerwolde. Rivieren en hun natuurlijke uiterwaarden, de alluviale zones, behoren tot de meest soortenrijke en tegelijk meest bedreigde habitats. Het rechttrekken van rivieren vernietigt het natuurlijke ecosysteem van een rivier. Dit heeft gevolgen voor zowel het kalkhoudende als het terrestrische deel van de rivier. Aangezien rechtgetrokken rivieren gewoonlijk een hoge stroomsnelheid hebben, neemt de erosie van de rivierbodem en -oever toe. Veel dier- en plantensoorten verdwijnen volledig uit het ecosysteem van een rechtgetrokken rivier, aangezien hun habitats zich bevinden in de nauwelijks of niet stromende delen van een natuurlijk riviersysteem. Met het verdwijnen van deze soorten neemt gewoonlijk ook de waterkwaliteit af, waarvan andere soorten op hun beurt de stabiliteit nodig hebben om te overleven. Het natuurlijke landschap van Westerwolde is ooit rigoureus rechtgetrokken om het land te ontginnen en de waterhuishouding te reguleren. Daarbij werd het meanderende riviertje de Ruiten Aa in een kaarsrechte bedding gedwongen. Vandaag, nadat de rivier is hersteld, kan zij zich opnieuw door een natuurgebied slingeren dat een habitat biedt aan vele dier- en plantensoorten.
De riviervallei van de Ruiten Aa, Mussel Aa wordt samen met die van de Westerwoldse Aa beschouwd als een van de mooiste rivierboslandschappen van Europa. Iedereen die er op een van de vele routes doorheen wandelt, kan dat alleen maar beamen. Zeldzame planten zoals bosanemoon of klaverzuring kunnen in de oerbossen worden aangetroffen. In de Middeleeuwen waren de inwoners van Westerwolde vooral geconcentreerd in de app zandruggen gelegen Esdorpen. Deze zandruggen staken als kleine eilandjes uit het veenmoeras. Vlagtwedde werd beschouwd als een van de eerste kerkdorpen in de regio. Historische kerken vindt u overal in Westerwolde, in een uniek gebied met een adembenemende natuur.
In het algemeen was het kudde-instinkt de Nederlanders blijkbaar vreemd. Zij bouwden woonheuvels in het vruchtbare moerasland en een onneembare vesting in het midden van het moeras. Westerwolde speelde niet alleen een essentiële rol bij de stichting van Nederland, maar ook bij de latere verdediging ervan. In 1665 vocht het garnizoen van Bourtange mee in de slag bij Jipsinghuizen, waar het binnenvallende Duitse leger van de vorstelijke bisschop van Galen van Münster werd verslagen. Dit voorkwam de verovering van Groningen. Westerwolde – het toneel van een bewogen geschiedenis die overal zijn sporen heeft nagelaten. Met de het herstel van de rivieren keert nu het vroegere schouwspel van de natuur terug. De beekjes kronkelen nu weer door het fascinerende landschap met zijn weelderige flora en fauna. Een echte insider tip voor alle natuurliefhebbers.
Langs wandel- of fietsroutes vindt u rustpunten op privéterreinen. Op een rustpunt kunt u even uitblazen, wat drinken of uw fiets repareren. Een rustpunt kan worden herkend aan het rustpuntteken. Met uw mobiele telefoon kunt u de toepassing Rustpuntzoeker gebruiken. Ga hiervoor met uw smartphone naar de volgende website: www.rustpunt.nu. Dit programma toont u rustpunten in uw omgeving, berekent de route en geeft nog veel meer informatie.
